Bitki Örtüsü İklimleri ve Özellikleri
11 Temmuz 2024

Bitki Örtüsü İklimleri ve Özellikleri

Bitki Örtüsü

Bitki örtüsü, doğal olarak yetişen bitkilerin oluşturduğu topluluktur. İnsanlar ve diğer canlı varlıklar için büyük bir öneme sahiptir. Orman bitki örtüsü, bozkır bitki örtüsü, çayır bitki örtüsü ve maki bitki örtüsü gibi çeşitli türleri bulunmaktadır. Dünyada sadece belirli bölgelerde bulunan bitki türlerine "endemik bitki" adı verilir. Türkiye'de endemik bitki sayısı oldukça fazladır ve ülkede 12.000'in üzerinde bitki türü bulunmaktadır.

Türkiye'de Bitki Çeşitliliğinin Fazla Olmasının Nedenleri

  • İklim çeşitliliğinin fazla olması
  • Yeryüzü şekillerinde olan farklılıklar
  • Toprak çeşitlerinin fazla olması
  • Ana kaya çeşitlerinin fazla olması
  • Üç kıtanın birleştiği noktada bulunması
  • Buzul dönemlerinin etkisi
  • İnsanların ve diğer canlıların etkileri

Bitkilerin büyüyüp gelişebilmesi için su, uygun sıcaklık ve besin maddelerine ihtiyaçları vardır. Bu nedenle, yeryüzündeki ortam şartları farklılık gösterir. Bazı bölgelerde şartlar oldukça uygunken, bazı bölgelerde olumsuz şartlar daha yoğundur. Bu nedenle yeryüzünde bazı bölgeler bitki örtüsü bakımından zengin, bazı bölgeler ise fakirdir.

Bitki Örtülerinin Gelişmesinde Etkili Olan Faktörler

  • İklim: Bitkilerin büyümesinde en önemli etkenlerden biri sıcaklıktır. Her bitkinin gelişmesi için belirli bir sıcaklık aralığına ihtiyacı vardır. Bu nedenle yeryüzünde bitki örtüsü kuşakları, sıcaklık kuşakları ile uyumlu olur. Bitkinin büyümesi için gerekli diğer bir iklim elemanı ise yağıştır. Su, bitki büyümesinde sıcaklık kadar önemlidir. Yeryüzünün değişik bölgelerinde yağış şekli ve miktarına göre farklı bitki örtüleri oluşmuştur. Sıcak ve nemli bölgelerde bitki örtüsü daha gür ve zengin olurken, kurak bölgelerdeki bitki örtüleri daha seyrek ve cılız olur.
  • Yeryüzü Şekilleri: Bitki örtülerinin gelişiminde bakı ve yükseklik büyük öneme sahiptir. Yükseklik arttıkça sıcaklık azalır, belirli bir yükselti ve üzerinde yağış miktarı da azalır. Bu nedenle bir dağın yamacı boyunca farklı özelliklerde ormanlar kuşaklar halinde bulunur.
  • Toprak: Toprak türlerinin suyu tutma kapasiteleri, yapısında bulunan mineraller, kalınlık-incelik durumları ve içerdikleri besin maddeleri farklıdır. Bu nedenle her tür bitki kendine özgü olan toprağı seçer. Örneğin, bazı bitkiler humusu bol olan toprakları, bazıları ise geçirgen toprakları sever.

Türkiye'de Başlıca Bitki Örtüleri

Orman

İğne yapraklı ormanlar ve geniş yapraklı ormanlar olarak ikiye ayrılır. Bazı bölgelerde her iki tür bir arada karışık ormanlar bulunur. Türkiye'de genel olarak ormanlar kıyı bölgelerin denize bakan yamaçlarında yer alır. Kıyı bölge ormanları daha gür, iç kesim ormanları daha seyrek olur.

Maki

Akdeniz iklimi etkisinde olan kıyı bölgelerinin, insanların zarar verdiği orman kuşağının (Kızılçam ve meşe ormanları) yerine meydana gelen bitki topluluğudur. Makiler, çalı veya ağaççık olarak adlandırılır. Sert yapraklı, kuraklığa karşı dayanıklı, her mevsimde yeşil, bodur ağaçlar ve çalılardan oluşur. Makileri meydana getiren başlıca bitki toplulukları; sakız, menengiç, defne, zakkum, erguvan, mersin, zeytin, kocayemiş ve keçiboynuzu gibi yüzlerce çeşidi vardır.

Bozkır

Diğer adı stepdir. İklim şartlarının ağaç yetişmesine uygun olmadığı otsu, dikensi çalı topluluklarıdır. İlkbahar mevsimlerinde yeşil olan bu otlar, yazın kuraklık ile sapsarı olur. İç bölgelere, alçak ve çukur alanlara yayılmıştır. Türkiye'de İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu'da yaygın olarak görülür.

Dağ Çayırları

Ormanların gelişemeyeceği derecede soğuk ve nemi az yükseklerde bulunur. Yazın yeşeren, kışın kar altında kalan ve soğuğa karşı dayanıklı olan ot topluluğudur. Türkiye'de yüksek dağlık bölgelerde görülür. Erzurum-Kars ve Doğu Anadolu Platolarında rastlanır. Dağ çayırları yılın büyük bir kısmında yeşil renkte olur.

Sizden Gelen Sorular / Yorumlar

soru

Meğra

10 Temmuz 2024 Çarşamba

Bitki örtüsü bu kadar çeşitli ve zengin olduğuna göre, her bölgenin kendine özgü bitki türlerine sahip olması normal mi? Mesela Türkiye’deki endemik bitkilerin sayısının bu kadar fazla olmasının altında yatan sebepler nelerdir? Ayrıca, iklim ve yeryüzü şekillerinin bitki örtüsü üzerindeki etkilerini kendi yaşadığınız bölgeden örneklerle açıklayabilir misiniz?

Cevap yaz
1. Cevap
cevap

Admin

Meğra, bitki örtüsünün çeşitliliği ve zenginliği gerçekten her bölgenin kendine özgü bitki türlerine sahip olmasını normal kılıyor. Türkiye'deki endemik bitki türlerinin sayısının fazla olmasının birkaç sebebi var. Öncelikle, Türkiye'nin farklı iklim kuşaklarına sahip olması, bitki çeşitliliğini artıran önemli bir etken. Ayrıca, ülkenin jeolojik yapısının çeşitliliği, yani farklı toprak türleri ve yeryüzü şekilleri de bitki türlerinin çeşitlenmesine olanak tanıyor.

İklim ve yeryüzü şekillerinin bitki örtüsü üzerindeki etkilerini yaşadığım bölgeden örneklerle açıklayabilirim. Örneğin, Ege Bölgesi’nde Akdeniz iklimi hakimdir. Bu iklim, yazların sıcak ve kurak, kışların ise ılık ve yağışlı geçmesi anlamına gelir. Bu nedenle, bölgede zeytin, çam ve maki bitki örtüsü yaygındır. Dağlık alanlarda ise yükseltiye bağlı olarak farklı bitki türleri görülür; alçak kesimlerde zeytin ağaçları bulunurken, yüksek kesimlerde çam ormanları ve daha serin iklime uyum sağlamış bitkiler yetişir. Bu çeşitlilik, bölgenin bitki örtüsünü oldukça zengin kılar.

Soru Sor / Yorum Yap

şifre

Çok Okunanlar

Haber Bülteni